Om kartels doeltreffender te kunnen bestrijden. Zulke overeenkomsten tussen concurrenten zijn bedoeld om de prijzen vast te leggen of om de klanten of markten onderling te verdelen, en zij worden aanzien als één van de inbreuken op het mededingingsrecht die de consument het meeste schade berokkenen.
Kartels zijn in wezen geheim en moeilijk te achterhalen. Daarom hebben de Verenigde Staten en nadien ook de Europese Commissie, gevolgd door de mededingingsautoriteiten van de Lidstaten, clementieprogramma’s uitgewerkt. Deze programma’s bieden volledige immuniteit aan de onderneming die zichzelf als eerste aangeeft. De overige betrokkenen bij het kartel die zichzelf aangeven en verdere bewijzen leveren van het bestaan van die overeenkomst kunnen een gedeeltelijke en degressieve boetevermindering krijgen afhankelijk van de rang. Deze ‘verklikpremies’ destabiliseren de kartels: zij moedigen de deelnemers aan om het kartel aan te geven en zo de straf te ontlopen die zij riskeren indien de Autoriteit het kartel op het spoor komt, bijvoorbeeld wanneer een andere deelnemer aan het kartel aangifte doet.
Clementieprogramma’s destabiliseren dus de bestaande kartels door wantrouwen en achterdocht te zaaien onder de leden van het kartel; zij hebben tevens een ontradend effect op de vorming van nieuwe kartels doordat de pakkans groter wordt.